การทริมเครื่องบิน ขั้นก้าวหน้า (2)

การทริมเครื่องบิน ขั้นตอนนี้ ควรทำหลังจากที่ได้ผ่านการทริมขั้นต้นเรียบร้อยแล้ว

สิ่งที่ตรวจสอบ	วิธีทดสอบ	สังเกตุ/ตรวจ	การแก้ไข/ปรับปรุง
1. ถ่วงน้ำหนักปลายปีก (ปรับขั้นสุดท้าย)	บินเครื่องบินระดับสูง เข้าหาลม โยก elevator เปลียนท่าเป็นการไต่ระดับในแนวดิ่งแบบนุ่มนวล (pull out) ออกจากท่าไต่ระดับอย่างรวดเร็ว และสังเกตุ การทิ้งตัวของปีก	A. ไม่มีการทิ้งตัวของปีก B. มีการทิ้งตัว ด้านปีกขวา C. มีการทิ้งตัว ด้านปีกซ้าย	A. ไม่ต้องปรับปรุงใดๆ B. เพิ่มน้ำหนักที่ปลายปีกซ้าย C. เพิ่มน้ำหนักที่ปลายปีกขวา
2. Dihedral	บินตรงและระดับ ใช้หางเสือและดูแนวการควงของเครื่องบิน a. การทดสอบในทั้งสองทิศทาง  b. ทำการเพิ่มแต่ละครั้ง ไม่เกิน 1 / 8" c. ไม่ต้องกังวลกับ หัวจะมุดขึ้นหรือลง	A. เครื่องบินไม่ม้วนควง B. เครื่องบินควงทิศทางเดียวกับหางเสือ C. เครื่องบินควงทิศทางตรงข้ามกับหางเสือ	A. ไม่ต้องปรับปรุงใดๆ B. ลด Dihedral C. เพิ่ม Dihedral
3. Side Thrust : เกิดแรงบิดของเครื่องยนต์ / มอเตอร์ ระหว่างการบินทดสอบให้ทริมรัดเดอร์ กระทั่งสามารถบินได้ตรง *** จากนั้นเพิ่ม side thrust => ½ ขององศารัดเดอร์ที่ทริมไว้ *** จากนั้นรีเซตรัดเดอร์เป็นศูนย์เหมือนเดิม ทำการบินทดสอบใหม่อีกครั้ง	บินเครื่องบิน แนวออกจากตัว เข้าหาลม ค่อยๆบินไต่ระดับช้า สังเกตุทิศทางของเครื่องบินเมื่อความเร็วลดลง	A. เครื่องบินบินตรง B. เครื่องบิน เบนซ้าย C. ครื่องบิน เบนขวา	A. ไม่ต้องปรับปรุงใดๆ B. เพิ่ม right thrust C. ลดright thrust
4. Up/Down Thrust	บินเครื่องบิน ทิศขวางลม จะไม่ส่งผลต่อ Up/Down thrust ระยะห่างจากนักบิน ~100ม *** elevator ต้องทริมเรียบร้อยแล้ว *** ดึงเครื่องบินไต่ระดับแนวดิ่ง และคืนคันโยก elevator กลับตรงกลาง สังเกตุแนวบินว่า เชิด/มุด เมื่อเครื่องบินเริ่มไต่ช้าลง	A. เครื่องบินบินตรง B. เครื่องบิน เชิดหัวขึ้น C. เครื่องบิน มุดหัวลง	A. ไม่ต้องปรับปรุงใดๆ B. เพิ่ม down thrust C. ลด down thrust
5. Aileron Differential กรณีที่เรา mix ควบคุม aileron โดยใช้ช่องอื่นๆ (Aileron 12 องศาขึ้นและ 11-12 องศาลงเป็นค่าเริ่มต้นที่ดี)	บินเครื่องบิน แนวออกจากตัว เข้าหาลม บินไต่ระดับ 45 องศาและควงขวา (หลังจากปรับปรุงแล้ว ให้ทำการทดสอบด้านซ้าย)	A. เครื่องบินไม่เบนด้านข้าง B. เครื่องบินเบนไปด้านขวา C. The เครื่องบินเบนไปด้านซ้าย	A. ไม่ต้องปรับปรุงใดๆ B. เพิ่มค่า differential, เพิ่มระยะทำงานด้านบน ของ ailerons ทั้งคู่ C. เพิ่มระยะทำงานด้านล่าง ของ ailerons ทั้งคู่
6.1 แนวการบินKnife-edge (วิธีที่ 1)	บินเครื่องบิน ระดับปกติและควงเปลี่ยนท่ามาสู่ท่าknife-edge รักษาระดับไว้ด้วยรัดเดอร์ ทำการบินท่า knife-edgeทั้งด้านซ้าย/ขวา	A. เครื่องบินไม่มุด/เชิด B. เครื่องบินเชิดหัวขึ้น (ไต่ระดับด้านข้าง) C. เครื่องบินมุดหัวลง (เสียระดับด้านข้าง)	A. ไม่ต้องปรับปรุงใดๆ B แก้ไขได้ดังนี้ (เลือกแก้ตามลำดับ): ปรับ CG ไปด้านหลัง เพิ่มมุมปะทะของปีกหน้า เพิ่มทริมdown ailerons C. ทำตรงข้ามกับข้อ B
6.2 แนวการบินKnife-edge (วิธีที่ 2)	บินเครื่องบิน ระดับปกติและควงเปลี่ยนท่ามาสู่ท่าknife-edge รักษาระดับไว้ด้วยรัดเดอร์ ทำการบินท่า knife-edgeทั้งด้านซ้าย/ขวา	A. เครื่องบินไม่มุด/เชิด B. เครื่องบินมุดไปด้านcanopy ทั้งสองด้านของ knife-edges C. เครื่องบินมุดไปด้านฐานล้อ ทั้งสองด้านของ knife-edges D. เครื่องบินมุดตรงข้ามกัน ในแต่ละด้านของ knife-edges	A. ไม่ต้องปรับปรุงใดๆ B. ลดระยะทำงานของAilerons เล็กน้อย (เกรียวปรับระดับ~2 รอบ) C. เพิ่มระยะทำงานของAilerons เล็กน้อย (เกรียวปรับระดับ~2 รอบ) D. ใช้กับmixing จาก Rudder->Elevator เพื่อแก้ไขปัญหา
7. Power off Tracking ทดสอบ #1 (บินระดับ)	บินเครื่องบิน แนวระดับ เข้าหาลม ปิดเครื่องยนต์/มอเตอร์ แล้วสังเกตุอาการหมุนควง	A. เครื่องบินไม่มีอาการควง B. เครื่องบินควงซ้าย C. เครื่องบินควงขวา	A. ไม่ต้องปรับปรุงใดๆ B. Mix 2-3% Throttle->Aileron ด้านขวา เมื่อคันเร่งต่ำสุด (mixให้เพียงพอรักษาระดับบินได้) C. Mix 2-3% Throttle->Aileron ด้านซ้าย เมื่อคันเร่งต่ำสุด (mixให้เพียงพอรักษาระดับได้)
ทดสอบ #2 (ด้าน Aileron)	บินเครื่องบิน ระดับความสูง ~100ม, ลดคันเร่งต่ำสุด ปล่อยให้เครื่องทิ้งตัวในแนวดิ่งแบบอิสระ หันข้างลำตัวเครื่องบินหานักบิน สังเกตุอาการควงของเครื่องบิน	A. เครื่องบินไม่มีอาการควง B. เครื่องบินควงซ้าย C. เครื่องบินควงขวา	A. ไม่ต้องปรับปรุงใดๆ B. Mix 2-3% Throttle->Aileron ด้านขวา เมื่อคันเร่งต่ำสุด (mixให้เพียงพอรักษาระดับบินได้) C. Mix 2-3% Throttle->Aileron ด้านซ้าย เมื่อคันเร่งต่ำสุด (mixให้เพียงพอรักษาระดับได้)
ทดสอบ #3 (ด้าน elevator)	บินเครื่องบิน ระดับความสูง ~100ม, ลดคันเร่งต่ำสุด ปล่อยให้เครื่องทิ้งตัวในแนวดิ่งแบบอิสระ หันข้างลำตัวเครื่องบินหานักบิน สังเกตุอาการมุด/เชิดของเครื่องบิน	A. เครื่องบินไม่มุด/เชิด B. เครื่องบินเชิดหัวขึ้น C. เครื่องบินมุดหัวลง	A. ไม่ต้องปรับปรุงใดๆ B. Mix 2-3% Throttle-> down elevator เมื่อคันเร่งต่ำสุด (mixให้เพียงพอรักษาระดับบินได้) C. Mix 2-3% Throttle-> up elevator ด้านซ้าย เมื่อคันเร่งต่ำสุด (mixให้เพียงพอรักษาระดับได้)

หมายเหตุ

1. การทริม ควรทำในสภาวะที่ลมค่อนข้างสงบ
2. ทดสอบหลายๆครั้ง ก่อนที่จะทำการปรับเปลี่ยน
3. หากมีการเปลี่ยนแปลงใด ๆ ที่ทำกลับไปกว่าขั้นตอนก่อนหน้าและตรวจสอบหรือปรับได้ตามความจำเป็น
4. ค่ามุมต่างที่ทำมุมกับแนวแรงขับ องศาหน้าปีกและstabiliizer ต่างๆ 0 องศา, Downthrust ~1.5 องศาและแรงขับทางด้านขวา ~1.5 องศา (Right thrust)
5. เครื่องบินควรจะตรงอย่างสมบูรณ์ ขณะที่สร้าง/ประกอบ
6. ตรวจสอบความสมดุลของเครื่องบินก่อนที่จะบิน
7. การตั้งค่า CG ระหว่าง 34% และ 38% ของ MAC
8. เมื่อปิดมอเตอร์ทั้งหมด เครื่องบินร่อนได้ในแนวตั้ง
9. Aileron 12 องศาขึ้นและระหว่าง 11-12 องศาลงเป็นจุดเริ่มต้นที่ดี

ขั้นตอนเหล่านี้ใช้ตลอดอายุของเครื่องบินของคุณ หากมีการเปลี่ยนแปลงสภาพควรตรวจสอบของลำตัวและชิ้นส่วนการควบคุมอย่างระมัดระวังเพื่อตรวจสอบสิ่งที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลง.!

ขอให้สนุกกับการบิน
สราวุธ จิรขจรชัย
23 มิถุนายน2554

การทริมเครื่องบิน เบื้องต้น

การทริมเครื่องบิน ขั้นต้น (1)

การทริมเครื่องบินเป็นขั้นตอนที่ทำหลังจากที่ติดตั้งอุปกรณ์ต่างๆ ครบถ้วนแล้ว
ก็จะทำการบินเพื่อปรับทริมที่ตัวเครื่องบินก่อน เพื่อให้สามารถทำการบินได้ดีในแต่ละมิติ
ซึ่งขั้นตอนหลังจากนี้เราถึงค่อยไปปรับค่า Rate, Mixing ต่างๆ ที่วิทยุกันต่อ

สิ่งที่ต้องตรวจสอบ	วิธีทดสอบ	สังเกตุ/ตรวจ	การแก้ไข/ปรับปรุง
1.ค่ากึ่งกลางของผิวบังคับต่างๆ	บินเครื่องบิน(ปกติ) โดยบินเป็นเส้นตรงและระดับ	ปรับทริมที่วิทยุ จนกระทั่งเครื่องบินสามารถบินได้ตรงและไม่เสียระดับการบิน โดยปล่อยมือได้	ปรับระยะของคันชักต่างๆที่มีการทริม เพื่อให้ค่าทริมอยู่ตรงค่ากลางเหมือนเดิม
2.การทำงานของผิวบังคับ	บินและโยกแต่ละคันบังคับเต็มที่ ได้แก่ aileron, elevator, rudder	ตรวจสอบการตอบสนองในแต่ละผิวบังคับ	Aileron:  ท่าหมุนควง Hi-rate ~1 รอบ/วินาที Lo-rate ~1/2 รอบ/วินาที Elevator: ท่า Loop Hi-rate ควรจะหักเลี้ยวแบบตั้งฉากได้ดี Lo-rateทำท่า loop เส้นผ่านศูนย์กลาง ~130 ฟุต Rudder: การหักเลี้ยว Hi-rate ทำท่า stall turn ได้ที่ ~30-35 องศา Lo-rate ทำท่าknife-edge ได้
3. CG / จุดศูนย์ถ่วง (วิธีที่ 1)	ควง ณ.ตำแหน่งเลี้ยวทางแนวดิ่ง	A.หัวตก B. หางตก	A.เพิ่ม-ถ่ายน้ำหนักด้านหลัง B.เพิ่ม-ถ่ายน้ำหนักด้านหน้า
(วิธีที่ 2)	บินหงายท้อง	A.ต้อง down elevator ตลอด B. ไม่ต้อง down elevator แต่เครื่องไต่ระดับ	A. เพิ่ม-ถ่ายน้ำหนักด้านหลัง B. เพิ่ม-ถ่ายน้ำหนักด้านหน้า
4. ปีก	ตัดเครื่องในแนวดิ่ง ขวางลม (ถ้ามี). ปล่อยคันโยกทั้งหมด elevator ต้องอยู่กึ่งกลาง	A.เครื่องบินบินลงตรงๆ B.เครื่องบินเชิดหัว (nose up) C. เครื่องบินมุด (nose down)	A.ไม่ต้องปรับปรุงใดๆ B.ลด incidence C. เพิ่ม incidence
5. ถ่วงน้ำหนักปลายปีก (บินปกติ)	ทำการบินปกติ แนวตรง และรักษาระดับ ปรับทริม aileron เพื่อให้ปีกตรง, เปลี่ยนท่าบินพลิกคว่ำ ประคองปีกให้ระดับ จากนั้นปล่อยคันโยก aileron เพื่อสังเกตุการทิ้งของปีกแต่ละด้าน	A.เครื่องบินบินได้ระดับ B.ปีกซ้าย เสียระดับ C.ปีกขวา เสียระดับ	A.ไม่ต้องปรับปรุงใดๆ B.เพิ่มน้ำหนักที่ปลายปีกขวา C.เพิ่มน้ำหนักที่ปลายปีกซ้าย
6. การวางแนวของ Elevator (สำหรับเครื่องบินที่ใช้ elevator แยกกัน)	บินเครื่องบิน แนวบินออกจากตัวนักบิน เข้าหาลม ดึงคันโยก เพื่อทำท่า inside loop หรือไต่ระดับแนวดิ่ง พลิกตัวเปลี่ยนท่าหงายท้อง ดันคันโยก เพื่อทำท่า outside loop หรือไต่ระดับแนวดิ่ง	A. ไม่มีแนวโน้มการควงตัว เมื่อโยก elevator B. เครื่องบินมีอาการควงตัว ด้านเดียวกันทั้งสอง loop C. เครื่องบินมีอาการควงตัว ด้านตรงข้ามกันทั้งสอง loop	A Elevators ทั้งคู่ทำงานเท่ากัน B. Elevator ด้านนึงติดตั้งสูงหรือต่ำกว่าอีกด้านนึง C. Elevator ด้านนึงกวาดแขนได้ทำงานมากกว่าอีกด้านนึง, (เครื่องบินจะควงไปด้านนั้น). ให้ลด travel ของservo ด้านนั้น หรือเพิ่มอีกด้านนึง

หมายเหตุ

1. การทริม ควรทำในสภาวะที่ลมค่อนข้างสงบ
2. ทดสอบหลายๆครั้ง ก่อนที่จะทำการปรับเปลี่ยน
3. หากมีการเปลี่ยนแปลงใด ๆ ที่ทำกลับไปกว่าขั้นตอนก่อนหน้าและตรวจสอบหรือปรับได้ตามความจำเป็น
4. ค่ามุมต่างที่ทำมุมกับแนวแรงขับ องศาหน้าปีกและstabiliizer ต่างๆ 0 องศา, Downthrust ~1.5 องศาและแรงขับทางด้านขวา ~1.5 องศา (Right thrust)
5. เครื่องบินควรจะตรงอย่างสมบูรณ์ ขณะที่สร้าง/ประกอบ
6. ตรวจสอบความสมดุลของเครื่องบินก่อนที่จะบิน
7. การตั้งค่า CG ระหว่าง 34% และ 38% ของ MAC
8. เมื่อปิดมอเตอร์ทั้งหมด เครื่องบินร่อนได้ในแนวตั้ง
9. Aileron 12 องศาขึ้นและระหว่าง 11-12 องศาลงเป็นจุดเริ่มต้นที่ดี

ขั้นตอนเหล่านี้ใช้ตลอดอายุของเครื่องบินของคุณ หากมีการเปลี่ยนแปลงสภาพควรตรวจสอบของลำตัวและชิ้นส่วนการควบคุมอย่างระมัดระวังเพื่อตรวจสอบสิ่งที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลง.!

ขอให้สนุกกับการบินสราวุธ จิรขจรชัย
23 มิถุนายน 2554